Dante's Hel / In proza overgebracht en met een inleiding voorzien

 

 

The Project BookishMall.com EBook of Dante's Hel, by Dante Alighieri

This eBook is for the use of anyone anywhere at no cost and with
almost no restrictions whatsoever. You may copy it, give it away or
re-use it under the terms of the Project BookishMall.com License included
with this eBook or online at www.BookishMall.com


Title: Dante's Hel
In proza overgebracht en met een inleiding voorzien

Author: Dante Alighieri

Translator: H.J. Boeken

Release Date: October 10, 2009 [EBook #30229]

Language: Dutch


*** START OF THIS PROJECT BookishMall.com EBOOK DANTE'S HEL ***




Produced by Jeroen Hellingman and the Online Distributed
Proofreading Team at http://www.pgdp.net/






Dante’s Hel

Typ. Gebr. Binger, Amsterdam.

Wereld Bibliotheek

Onder leiding van L. Simons
Dante’s Hel

In proza overgebracht en met een inleiding voorzien
— Door —
Dr. H. J. Boeken

Uitgegeven door de Maatschappij voor Goede en Goedkoope Lectuur—Amsterdam

Dante.

Die in zijn jeugd zag schoonsten jeugde-droom:

Liefst ziele-lijfjen in scharlaken rood—

Toen wit-licht wolkjen, want Haar nam de dood,

Op in het lucht-ruim;—zingende in zijn droom

Verre englen-stemmen stijgend,—uit den droom

’t Ontwaken: Haar dood, àl wat ’t leven bood

Hèm sombre dood en klacht en angst en nood

En toorn op Roomsche Rijk, Itaalje en Room-

sche Kerk, en dan die schoonste ziel, die zingt

En zingt, door al zijn leven, dichtst bij God,

Jezus, Maria,—en dáárom het lot

Van duizend-duizenden, om God gekringd,

Die boven de’ afgrond, waarin jammer woont.

En louterende zielen—lichtend troont.

Inleiding.

I.

Doel der vertaling. Het doel van deze vertaling is den Nederlandschen lezer in kennis te stellen met den volledigen inhoud van Dante’s Gedicht. De vertaling is zooveel mogelijk woordelijk, kan dus ook als handleiding dienen bij het lezen en bestudeeren van den oorspronkelijken, Italiaanschen tekst.

Waarom in proza? De vertaling is in Proza.

Waarom? Omdat de woorden, waarin het Gedicht vervat is, den dichter werden ingegeven in het scheppingsoogenblik door de volheid zijner fantasieën, gevoelens en gedachten zelve. Ook in het practisch-onmogelijke, maar theoretisch stelbare geval dat de vertaler evenzeer vervuld ware als de dichter van hetgeen uitgedrukt moet worden, zoude het onmogelijk zijn, dat de tweede, de Nederlandsche dichter kwam tot een uitdrukkingsvorm, die ook maar eenigszins gelijkliep met den vorm door den eersten, den Italiaanschen dichter gevonden. Dante zelf zegt op dit stuk: „En daarom wete een ieder, dat geen enkele zaak, door den band der muziek harmonisch uitgedrukt, uit hare eigene taal in eene andere kan worden overgebracht, zonder dat men al hare zoetheid en harmonie verbreke.”

Naam v.h. gedicht. Het hier den Nederlandschen lezer aangeboden werk is het eerste van drie gedichten (Canzoni), „de Hel,” „de Louteringsberg” en „het Paradijs,” door Dante tezamen genoemd „Comedia”, om de eenvoudige reden, dat het er in vervatte verhaal begint met ’s Dichters tocht door de Hel, dus met treurigheid, vervolgens handelt van ’s Dichters tocht langs den Louteringsberg en eindigt met ’s Dichters tocht door den Hemel, of het Paradijs, dus een blijden afloop heeft. Comedia beteekent niet anders dan „blij-eindend Dicht.” „Divina” is de Comedia eerst later door een bewonderend nageslacht genoemd.

Wat de inl. behelst. Het Gedicht, waarin deze tocht verhaald wordt, en alles tot de kleinste bijzonderheden den lezer voor oogen wordt gesteld, kan eigenlijk geheel voor zich zelf spreken. Daar echter de Dichter op zijn tocht door die drie Rijken een ontzaggelijk groot aantal personen ontmoet, zoowel uit zijn eigen als uit vroegere tijden, hebben wij, vooral tot beter begrip van de gesprekken met personen uit ’s Dichters eigen tijd, gemeend den lezer geen onwelkomen dienst te bewijzen, door eenige hoofdzaken aangaande ’s Dichters leven en tijd mede te deelen.

Dante niet duister, wel diep. Even wil ik nog den lezer op het hart drukken, dat het Gedicht nooit duister is, wèl op sommige plaatsen zeer diep van zin, zoodat menige plaats, behalve den eersten, bij de lezing onmiddellijk begrijpbaren zin bij nadere beschouwing blijkt nog veel meer te bevatten. Zulke plaatsen hebben dan ook aanleiding gegeven tot oneindige discussie, ten onrechte, daar er van discussie geen kwestie mocht zijn, nl. van een strijd van verschillende partijen, die ieder voor zich gelijk willen hebben, maar wel van een wedstrijd wie het diepst in den zin des dichters vermocht door te dringen.

Maar vóór alles zij nog dit gezegd. Dante’s Gedicht is niet maar eene schildering van zijn tijd; het is de schildering van den mensch, in al zijne vermogens en mogelijkheden, in al zijne eigenschappen, zoowel die hem tot de diepste zonde, als die hem tot den hoogsten heilstaat brengen. Daarom voert Dante, zelf alle ellende, loutering en geleidelijk-groeiend geluk doorlevend, den mensch van de gruwelijkste onvergoeilijke zonden, door die welke door boetedoeningen overwonnen kunnen worden tot het hoogste zielegeluk, d. w. z. door de Hel, langs den Louteringsberg naar den Hemel.

II.

Germanen en Italiaansche taal. De Germanen hebben toen ze zich hadden gevestigd in Italië en ze daar, door zich te vermengen met de oorspronkelijke bewoners als het ware een nieuw ras hadden gevormd, de taal der inwoners overgenomen, maar tevens vernieuwd en ververscht; 1200 ontstaat de schoonste der moderne talen, de Italiaansche taal. Zij heeft den rijkdom en nauwkeurigheid van het Latijn;—maar het nieuwe, het van frissche jeugdkracht volle volk der Germanen,—dat in zich voelt diepten en hoogten van ziele en zinne-leven, van teederheid, geloof en bespiegeling, van hartstocht, verachting en haat, door den Romein nooit gekend of gevoeld,—heeft haar een teederheid en soepelheid en bewegelijkheid gegeven, die haar tot draagster zal maken van de schoonste en rijkste poëzie, die ooit eenig volk heeft ten gehoore gebracht.

Wij, Nederlanders, hebben eigenlijk de beste inleiding tot Dante in Potgieter’s Florence, het Gedicht zelf met zijne omvangrijke Toelichtingen. Wie dat werk gelezen heeft, is geen vreemdeling meer in het oude Florence, geen onbekende met Dante zelf. Voor dengene, die dat werk niet kent, diene dus het volgende.

Dante niet te verklaren uit zijn tijd. Ik ben het volstrekt niet eens met die menschen, die meenen dat een groot werk moet en kan verklaard worden uit den tijd, de plaats en de omstandigheden, waarin het ontstaan is. Voor alles is het de persoon, die het geschapen heeft, en die persoon blijft een onverklaard wonder. Hoe kwam juist zulk een man met zulke ontzaggelijke eigenschappen, juist toen geboren te worden? Dit is een vraag, waarvoor we altijd blijven staan. Natuurlijk moeten er omstandigheden zijn geweest, die medegewerkt, hebben, of nog liever, die juist dien persoon zoo hebben tegengewerkt, dat hij door die tegenwerking juist er toe kwam zijn krachten in haar vollen omvang te ontplooien.

Zoo Dante’s ballingschap.