Daar schoot ze schromelijk tekort voor het ware heroïsche. Op dit moment kende ze haar eigen gebrek nog niet, want ze had geen geliefde om te portretteren. Ze had de leeftijd van zeventien jaar bereikt zonder ook maar één beminnelijke jongeman te hebben ontmoet die gevoelens in haar losmaakte zonder echte hartstocht te hebben opgewekt en zonder aanleiding te hebben gegeven tot meer dan bescheiden en vluchtige bewondering. Dit was werkelijk vreemd! Maar vreemde zaken kunnen meestal wel verklaard worden als goed naar hun oorzaak wordt gezocht. Er was geen enkele heer in de omgeving, nee, zelfs geen baronet. Er was geen enkele familie in hun kennissenkring die een jongen had grootgebracht en onderhouden die ze toevallig op de stoep hadden gevonden, geen enkele jongeman wiens oorsprong onbekend was. Haar vader had geen beschermeling en de plaatselijke landjonker geen kinderen.

Maar als een jongedame een heldin moet worden, kan de tegenwerking van veertig omringende families haar niet stoppen. Er moet en zal iets gebeuren om een held op haar weg te brengen.

Meneer Allen, de bezitter van het grootste deel van het gebied rond Fullerton, het dorp in Wiltshire waar de Morlands woonden, werd wegens zijn aanleg voor jicht naar Bath gestuurd, en zijn vrouw, een opgeruimde dame, gesteld op juffrouw Morland, die waarschijnlijk begreep dat als een jongedame in haar eigen dorp geen avonturen overkomen ze deze verder weg moet zoeken, nodigde haar uit met hen mee te gaan. Meneer en mevrouw Morland waren een en al toegeeflijkheid en Catherine was dolgelukkig.

 

 

2

Naast wat al gezegd is over Catherine Morlands lichamelijke en geestelijke gaven dient, op het moment waarop ze zich in alle moeilijkheden en gevaren stort van een zes weken durend verblijf in Bath, gesteld te worden - voor een duidelijker informatie van de lezer, omdat de volgende bladzijden er anders geen idee van zouden geven hoe haar personage bedoeld is -dat ze een aanhankelijk hart had, een vriendelijke en open natuur zonder een zweem van verwaandheid of aanstellerigheid, manieren die net de fase waren gepasseerd van het onhandige en bedeesde van een jong meisje, een aantrekkelijk en, op haar goede dagen, mooi uiterlijk en een geest zo onwetend en onkundig als de vrouwelijke geest van zeventien doorgaans is.

Men zou natuurlijk een grote moederlijke bezorgdheid bij mevrouw Morland mogen vermoeden ten tijde van het vertrek. Duizend alarmerende voorgevoelens van het kwaad dat haar beminde Catherine door deze vreselijke scheiding zou kunnen overkomen, moeten gedurende de laatste paar dagen van hun samenzijn haar hart wel met droefheid overstelpen en haar tot tranen toe beroeren, en goede raad van de gewichtigste en meest praktische aard moet natuurlijk van haar wijze lippen vloeien tijdens hun laatste gesprek in haar kabinet. Waarschuwingen tegen de gewelddadigheid van het soort edelman of baronet dat er genoegen in schept jongedames te dwingen mee te gaan naar een afgelegen boerenhuis moeten haar bedrukte hart op zo’n moment verlichten. Wie zou dat niet verwachten? Maar mevrouw Morland kende zo weinig heren en baronets dat ze geen enkel idee had van hun ondeugende aard en zich volkomen onbewust was van het gevaar van hun intriges voor haar dochter. Haar waarschuwingen beperkten zich tot de volgende punten: ‘Beloof me, Catherine, dat je jezelf altijd warm inpakt rond je hals wanneer je ‘s avonds de zalen verlaat en ik zou graag willen dat je een beetje probeert bij te houden hoeveel geld je uitgeeft; daarvoor geef ik je dit boekje.’

Sally, of liever Sarah (want welke jongedame van enige stand bereikt de leeftijd van zestien jaar zonder haar naam zo veel mogelijk te veranderen?), moet onder deze omstandigheden wel de intiemste vriendin en vertrouwelinge van haar zuster zijn. Opmerkelijk is echter dat ze er niet op aandrong dat Catherine haar dagelijks zou schrijven, noch haar de belofte probeerde te ontlokken om het karakter van elke nieuwe kennis te beschrijven of elke interessante conversatie die Bath zou kunnen produceren omstandig weer te geven. Alle voorbereidingen voor deze belangrijke reis werden van de kant van de Morlands inderdaad uitgevoerd met een gematigdheid en kalmte die meer leken te passen bij de gewone gevoelens van het gewone leven dan bij de fijnbesnaardheden, de delicate emoties die de eerste scheiding tussen een heldin en haar familie altijd behoort op te wekken. In plaats van haar een ongelimiteerde toegang tot zijn bankrekening te geven of haar een biljet van honderd pond in de handen te drukken, gaf haar vader haar slechts tien guineas en beloofde haar meer wanneer ze het nodig zou hebben.

Onder deze weinig belovende voortekenen vond het afscheid plaats en begon de reis. Deze voltrok zich in passende rust en saaie veiligheid. Rovers noch stormen kwamen op hun pad, noch was er sprake van een gelukkig ongeval waarbij de held zijn intrede had kunnen doen. Er deed zich niets schokkenders voor dan de vrees van de kant van mevrouw Allen dat ze haar overschoenen in een herberg had achtergelaten, een vrees die gelukkig ongegrond bleek te zijn.

Ze kwamen in Bath aan. Catherine was een en al gretige verrukking; haar ogen waren hier, daar en overal terwijl ze de mooie en indrukwekkende omgeving naderden en daarna door de straten reden die hen naar het hotel voerden. Ze was gekomen om gelukkig te worden en voelde zich al gelukkig.

Ze hadden zich al snel geïnstalleerd in comfortabele kamers in Pulteney Street.

Dit is het juiste moment voor een niet al te uitgebreide beschrijving van mevrouw Allen, zodat de lezer kan beoordelen op welke wijze haar daden hierna het smartelijk verloop van dit werk zullen bevorderen en hoe ze er waarschijnlijk toe bij zal dragen de arme Catherine tot zulk een staat van ellende en wanhoop te brengen als in een laatste hoofdstuk maar mogelijk is - of dit nu veroorzaakt wordt door haar onvoorzichtigheid, vulgariteit of jaloezie, door het onderscheppen van haar brieven, het besmeuren van haar reputatie of door haar op straat te zetten.

Mevrouw Allen behoorde tot dat ruim vertegenwoordigde soort vrouwen die in hun kringen geen andere emotie weten op te wekken dan verbazing over het feit dat er een man in de wereld is die hen aardig genoeg vindt om mee te trouwen. Ze beschikte over schoonheid, talent, vaardigheden noch stijl. Haar beschaafde houding, haar rustige, passieve goede humeur en haar weinig zwaartillende aard waren de enige verklaring voor het feit dat ze de keuze was geweest van een verstandige, intelligente man als meneer Allen. In één opzicht was ze uitstekend geschikt om een jongedame in het openbaar te introduceren; ze was namelijk net zo dol op uitgaan en alles met eigen ogen zien als een jongedame maar kan zijn. Kleding was haar passie. Ze had een onschuldig plezier in er mooi uitzien en het debuut van onze heldin kon pas plaatsvinden nadat er drie of vier dagen waren doorgebracht met nagaan wat het meest gedragen werd en haar chaperonne voorzien was van een jurk in de laatste mode. Ook Catherine zelf deed enkele aankopen en toen al deze zaken geregeld waren, kwam de belangrijke avond die haar naar de Bovenzalen moest brengen. Haar werd geknipt en opgemaakt door het beste kamermeisje, ze werd met zorg gekleed en zowel mevrouw Allen als haar dienstmeisje verklaarden dat ze er helemaal uitzag zoals het hoorde. Door een dergelijke aanmoediging hoopte Catherine zich op zijn minst onder de menigte te kunnen begeven zonder kritiek uit te lokken. Wat bewondering betreft, die was altijd welkom, maar ze was er niet van afhankelijk.

Het kostte mevrouw Allen zo veel tijd om zich te kleden, dat ze de danszaal pas laat betraden.