Het landgoed Kellynch zou volledig en in zijn geheel worden overgedragen, zoals ook hij het ooit had gekregen.

Hun twee goede vrienden, meneer Shepherd, die in een nabijgelegen marktstadje woonde, en Lady Russell, werden ontboden om hen te adviseren; en zowel vader als dochter leek van hen een voorstel te verwachten dat hun schulden zou doen verdwijnen en hun uitgaven zou verminderen zonder dat zij ook maar een concessie aan trots of goede smaak hoefden te doen.

 

 

2

Meneer Shepherd, een beleefd, behoedzaam adviseur die, ongeacht wat hij van Sir Walter dacht of gedaan kon krijgen, alle onaangename voorstellen liever door anderen liet doen, verontschuldigde zich, maar wilde geen enkele richtlijn geven; als hij zo vrij mocht zijn, zou hij hun slechts willen aanraden om onvoorwaardelijk op het uitmuntende oordeel van Lady Russell te vertrouwen - met haar alom geroemde gezond verstand zou zij, zo verwachtte hij, de drastische maatregelen voorstellen die hij uiteindelijk wenselijk vond.

Lady Russell voelde zich sterk bij de kwestie betrokken en dacht er ernstig en langdurig over na. Haar verstand werkte niet zozeer vlug als wel degelijk en in dit geval kostte het haar grote moeite om tot een oordeel te komen door twee belangrijke principes die lijnrecht tegenover elkaar stonden. Zelf was zij zeer integer en bezat ze een fijnzinnig eergevoel; maar daarnaast was ze - zoals ieder weldenkend, eerlijk mens zou zijn geweest - genegen Sir Walters gevoelens te sparen, bezorgd om de eer van de familie en aristocratisch in haar opvattingen over wat hen toekwam. Ze was een menslievende, aardige, goede vrouw, tot diepgevoelde genegenheid in staat; zeer correct in haar gedrag en strikt in haar ideeën over etiquette, en haar manieren golden alom als een lichtend voorbeeld van goede opvoeding. Ze had een ontwikkelde geest en was in de meeste zaken nuchter en consequent - maar ze was bevooroordeeld als het om afkomst ging; ze hechtte een belang aan rang en stand dat haar soms verblindde voor de fouten van de bezitters ervan. Als weduwe van een man uit de laagste adellijke klasse had ze respect voor de baronetstitel; en in haar ogen verdiende Sir Walter in zijn huidige moeilijkheden, los van de aanspraken die hij kon maken als oude kennis, attente buurman, voorkomend pachtheer, echtgenoot van haar liefste vriendin en vader van Anne en haar zusters, een gulle portie medeleven en mededogen omdat hij Sir Walter was.

Ze moesten bezuinigen, dat leed geen twijfel. Maar zij was erop gebrand dit voor hem en Elizabeth zo pijnloos mogelijk te laten gebeuren. Ze ontwierp plannen voor besparingen, maakte nauwkeurige berekeningen en deed wat niemand tot nog toe had bedacht: ze raadpleegde Anne, die door de anderen nooit als belanghebbende in de zaak leek te worden beschouwd. Ze raadpleegde haar en liet zich tot op zekere hoogte door haar leiden in haar bezuinigingsplannen, zoals ze deze uiteindelijk aan Sir Walter deed toekomen. Ieder wijzigingsvoorstel van Anne was een keuze voor eerlijkheid in plaats van aanzien. Zij wilde drastischer maatregelen, ingrijpender hervormingen, een vlottere aflossing van de schulden en een veel grotere onverschilligheid voor alles behalve gerechtigheid en billijkheid.

Als we jouw vader tot dit alles kunnen overhalen,’ zei Lady Russell, haar papier herlezend, ‘komen we een heel eind. Als hij deze voorstellen accepteert, zal hij binnen zeven jaar van zijn schulden verlost zijn en ik hoop dat we hem en Elizabeth ervan kunnen overtuigen dat Kellynch Hall van zichzelf al een aanzien geniet dat niet door deze bezuinigingen kan worden aangetast en dat de werkelijke waardigheid van Sir Walter Elliot in de ogen van verstandige mensen heus geen deuk oploopt als hij zich een man van principes betoont. Want wat doet hij daarmee anders dan wat vele oude families vóór hem hebben gedaan - of zouden moeten doen? Zijn geval is heus niet uitzonderlijk; en juist het uitzonderlijke is vaak het meest onaanvaardbare aspect van ons lijden, zoals het dat van ons gedrag altijd is. Ik geef ons alle kans van slagen. We moeten serieus en vasthoudend tegen hem zijn - want wie schulden maakt, moet ze tenslotte ook betalen; en de gevoelens van een heer en hoofd van een familie, zoals jouw vader, verdienen weliswaar veel respect, maar een eerlijk karakter verdient nog meer.’

Dit was het principe waarnaar Anne haar vader wilde zien handelen; hiertoe wilde ze dat zijn vrienden hem aanspoorden. Zij zag het als hun noodzakelijke plicht om alle openstaande rekeningen te voldoen, zo vlug als de ingrijpendste bezuinigingen maar toelieten; elke vorm van uitstel beschouwde ze als onwaardig. Ze wilde dat het als een plicht werd opgelegd en opgevat. Ze verwachtte veel van Lady Russells invloed en gezien de strenge mate van zelfopoffering waartoe haar eigen geweten haar opriep, geloofde ze dat het weinig extra moeite zou kosten hen tot een hele in plaats van een halve hervorming te overreden. Ze meende haar vader en Elizabeth voldoende te kennen om te weten dat het offer van alle vier paarden voor hen nauwelijks pijnlijker was dan dat van twee -en zo zou Lady Russells hele lijst van al te milde besparingen kunnen worden aangescherpt.

Hoe Annes strengere eisen zouden zijn ontvangen, doet er weinig toe. Die van Lady Russell vonden geen enkele weerklank - ze waren ontoelaatbaar, ze waren onverdraaglijk. Wat! Alle geneugten des levens geschrapt! Reisjes, Londen, bedienden, paarden, diners - besparingen en beperkingen op alle gebieden! Zo was hij niet eens in staat om de goede vormen van de laagste adel te handhaven! Nee, hij zou Kellynch Hall nog liever direct verlaten dan er onder zulke eerloze omstandigheden blijven wonen.

‘Kellynch Hall verlaten’ - dit idee werd onmiddellijk opgepikt door meneer Shepherd, wiens belangen met de uitvoer van Sir Walters bezuinigingen waren gemoeid en wiens verstand hem zei dat er zonder verandering van woonstede niets zou gebeuren. Aangezien dit idee was ontstaan aan de kant waar de besluiten werden genomen, zo sprak hij, durfde hij met een gerust hart te bekennen dat hij zich er volledig in kon vinden. Het leek hem dat Sir Walter zijn manier van leven niet in belangrijke mate zou kunnen veranderen in een huis dat zo’n naam van gastvrijheid en eeuwenoude waardigheid hoog te houden had. In elk ander huis zou Sir Walter zijn eigen beslissingen kunnen nemen en zijn levenswijze zou respect afdwingen, hoe hij zijn huishouden ook wenste in te richten.

Sir Walter ging Kellynch Hall verlaten - en na slechts enkele dagen van twijfel en besluiteloosheid kwam het antwoord op de grote vraag waar hij naartoe moest en werden de eerste plannen voor deze ingrijpende verandering gemaakt.

Er waren drie mogelijkheden geweest: Londen, Bath of een ander huis op het platteland. Annes hele hart ging uit naar het laatste. Een klein huis in hun eigen omgeving, waar ze nog steeds van Lady Russells gezelschap zouden kunnen genieten, nog steeds dicht bij Mary zouden wonen en toch af en toe het genoegen konden smaken om de gazons en bomen van Kellynch te zien, dat was haar liefste wens. Maar het voor Anne gebruikelijke lot viel haar ook deze keer ten deel, want de beslissing die werd genomen, druiste geheel tegen haar verlangens in. Ze had een hekel aan Bath en meende dat de stad niet goed voor haar was - en Bath zou haar nieuwe thuis worden.

Sir Walter had eerst meer aan Londen gedacht, maar meneer Shepherd wist zeker dat hij in Londen niet te vertrouwen was; hij had hem vakkundig van dit idee af weten te brengen en hem Bath doen verkiezen. Dit was een veel veiliger stad voor een heer in zijn omstandigheden - daar kon hij belangrijk zijn voor relatief weinig geld. Uiteraard had hij twee aanzienlijke voordelen van Bath ten opzichte van Londen alle nadruk gegeven: de gemakkelijker te bereizen afstand tot Kellynch (slechts vijftig mijl) en Lady Russells jaarlijkse verblijf daar in de winter.